Kardiološki pregled je medicinski postupak koji se obavlja radi procene zdravlja srca i krvnih sudova. Kardiološki pregled može biti preventivni, rutinski pregled ili se može obavljati kao deo dijagnostičkog procesa u slučaju simptoma ili problema sa srcem. Svrha kardiološkog pregleda je rano otkrivanje bolesti srca, procena faktora rizika za kardiovaskularne bolesti, praćenje postojećih srčanih problema, planiranje dalje terapije, edukacija o prevenciji kardiovaskularnih bolesti.
Pregled kardiologa ključan je za održavanje zdravlja srca jer redovni pregledi kardiologa omogućavaju rano otkrivanje potencijalnih srčanih problema pre nego što se razviju ozbiljnije komplikacije, za praćenje postojećih stanja, procenu efikasnosti terapije i prilagođavanje plana lečenja prema potrebi. Kardiolog može pružiti važne informacije i edukaciju pacijentima o zdravlju srca, prevenciji srčanih bolesti i održavanju zdravog načina života.
Koja je važnost istorije kardioloških bolesti?
Istorija kardioloških bolesti pacijenta igra ključnu ulogu u dijagnozi i tretmanu srčanih bolesti iz nekoliko razloga:
- Omogućava kardiologu da identifikuje faktore rizika koji mogu uticati na nastanak srčanih bolesti (prisustvo visokog krvnog pritiska, dijabetesa, povišenog holesterola, pušenje).
- Za utvrđivanje prirode i trajanja simptoma koje pacijent može imati što pomaže kardiologu u postavljanju ispravne dijagnoze i odabiru odgovarajućeg tretmana.
- Informacije o prethodnim tretmanima i terapijama – omogućavaju kardiologu da prilagodi dalji tretman i upravljanje pacijentovom kardiovaskularnom zdravlju.
Koji su uobičajeni simptomi povezani sa srcem?
Postoji nekoliko uobičajenih simptoma koji su povezani sa srčanim bolestima, a njihov značaj u dijagnozi srčanih bolesti može biti ključan. Neki od tih simptoma su:
Bol u grudima je jedan od najčešćih simptoma srčanih bolesti. Može se manifestovati kao pritisak, stiskanje, stezanje ili peckanje u grudima. Ova bol može biti izazvana fizičkom aktivnošću ili stresom, ali takođe se može javiti i u mirovanju. Bol u grudima može ukazivati na koronarnu bolest srca.
Bol u gornjem delu leđa ili vratu može biti povezan sa srčanim problemima, npr kod angine pectoris kada se javlja pri fizičkoj aktivnosti i kod aneurizme aorte što može biti opasno i zahteva hitnu medicinsku pažnju.
Otežano disanje (dispnea) može se javiti tokom fizičke aktivnosti ili čak i u mirovanju. Može biti znak srčane insuficijencije ili drugih srčanih problema. Dispneja se može manifestovati kao osećaj nedostatka vazduha, gušenja ili teškog disanja.
Osećaj neredovnih ili brzih otkucaja srca (palpitacije) može biti povezan sa srčanim aritmijama što može biti bezazleno, ali takođe može biti znak ozbiljnijih srčanih problema poput fibrilacije.
Nekarakterističan umor ili slabost mogu biti simptomi srčane bolesti.
Gubitak svesti, vrtoglavica ili nesvestica mogu biti simptomi poremećaja srčanog ritma ili srčane insuficijencije.
Loše varenje ili gastrointestinalni simptomi (kao što su gorušica, žgaravica, nadutost, gasovi, mučnina ili povraćanje) mogu biti znak srčane insuficijencije, infarkta miokarda ili neželjeni efekti lekova za srce.
Kako prethodne bolesti (medicinska istorija) mogu uticati na zdravlje srca?
Neki od mnogih primera bolesti koje mogu uticati na srce i dovesti do srčanih problema:
Povišen krvni pritisak (hipertenzija) može opteretiti srce i krvne sudove.
To vremenom može dovesti do srčane insuficijencije, koronarne bolesti, srčanog udara ili drugih srčanih problema.
Osobe sa dijabetesom imaju veći rizik od srčanih bolesti.
Povišen nivo šećera u krvi može oštetiti krvne sudove, uključujući one koji snabdevaju srce. To može dovesti do koronarne bolesti, srčane insuficijencije i srčanog udara.
Visok nivo holesterola (hiperlipidemija) u krvi
On može uzrokovati nakupljanje plaka u arterijama srca, što može dovesti do suženja ili začepljenja koronarnih arterija i koronarne bolesti.
Reumatske bolesti, poput reumatoidnog artritisa ili sistemskog eritemskog lupusa (SLE)
One mogu uticati na srce što može izazvati miokarditis i perikarditis.
Prekomerna ili nedovoljna funkcija štitne žlezde može imati uticaj na srce.
Hipertireoza (prekomerna funkcija) može izazvati ubrzan rad srca i srčane aritmije, dok hipotireoza (nedovoljna funkcija) može usporiti rad srca i povećati rizik od srčane insuficijencije.
Kako porodična istorija srčanih bolesti može uticati na zdravlje vašeg srca?
Porodična istorija srčanih bolesti može imati značajan uticaj na zdravlje vašeg srca. Ako članovi vaše porodice imaju ili su imali srčane bolesti, povećava se vaš rizik od razvoja srčanih problema.
Nasleđeni faktori rizika kao što su visok krvni pritisak, povišen nivo holesterola, dijabetes ili druge koji se mogu preneti genetski. Određene genetske bolesti srca mogu biti povezane sa strukturnim ili funkcionalnim abnormalnostima srca. To može uključivati bolesti poput kongenitalnih srčanih mana, genetskih poremećaja srčanog ritma ili naslednih kardiomiopatija.
Porodična istorija srčanih bolesti može imati uticaj na životni stil i navike koje su prisutne u porodici, poput nezdrave ishrane, nedovoljne fizičke aktivnosti, pušenja ili prekomernog konzumiranja alkohola. Ovi faktori mogu povećati rizik od srčanih bolesti.
Poznavanje porodične istorije srčanih bolesti omogućava vam da budete svesni svog povećanog rizika i preduzmete preventivne mere. Redovni pregledi kod kardiologa, praćenje krvnog pritiska, nivoa holesterola i drugih faktora rizika mogu pomoći u ranoj dijagnozi kako bi se smanjio rizik od srčanih problema.
Kako način života može uticati na zdravlje srca?
Način života može doprineti razvoju srčanih bolesti, ali i smanjenju rizika od njih. Na povećan rizik od srčanih bolesti utiču: nezdrava ishrana, nedostatak redovne fizičke aktivnosti; pušenje prekomerno konzumiranje alkohola i visok nivo stresa.
Ako se usvoje zdravi stilovi života, rizik od srčanih bolesti može se značajno smanjiti. Preporučuje se:
- uravnotežena ishrana bogata voćem,
- povrćem,
- integralnim žitaricama,
- ribom i
- nemasnim mlečnim proizvodima.
Redovno vežbanje jača srčani mišić, poboljšava cirkulaciju, reguliše krvni pritisak i holesterol, i pomaže održavanju zdrave telesne težine. Ostavite pušenje. Umereno konzumiranje alkohola (jedno piće dnevno za žene i do dva pića dnevno za muškarce) može biti prihvatljivo, ali prekomerno konzumiranje treba izbegavati. Upravljanje stresom kroz tehnike opuštanja, vežbanje i socijalna podrška mogu pomoći u očuvanju zdravlja srca.
Kako izgleda kardiološki pregled?
Kardiološki pregled počinje anamnezom kada će kardiolog obaviti razgovor sa pacijentom kako bi prikupio podatke o medicinskoj istoriji, simptomima, faktorima rizika kao i porodičnoj istoriji bolesti. Zatim će obaviti fizički pregled koji uključuje procenu opšteg stanja pacijenta, osluškivanje srčanih tonova, merenje krvnog pritiska i pregled krvnih sudova.
Opšti kardiološki pregled ima nekoliko ciljeva:
- Rano otkrivanje bolesti srca kao što su koronarna bolest srca, srčani udar, srčane mane, aritmije i druga stanja. Rano otkrivanje bolesti omogućava pravovremenu intervenciju i smanjuje rizik od komplikacija.
- Procena faktora rizika koji mogu uticati na zdravlje srca, kao što su visok krvni pritisak, povišen nivo holesterola, dijabetes, gojaznost, pušenje, porodična istorija srčanih bolesti i drugi faktori. Identifikacija tih faktora omogućava da se preduzmu preventivne mere kako bi se smanjio rizik od srčanih problema.
- Praćenje postojećih srčanih problema, procena efikasnosti terapije i prilagođavanje plana lečenja prema potrebi.
- Planiranje tretmana što može uključivati lekove, promene u načinu života (npr. ishrana i fizička aktivnost), intervencione postupke (npr. angioplastika, stentiranje) ili hirurške zahvate (npr. bajpas operacija). Cilj je poboljšati zdravlje srca i smanjiti rizik od srčanih događaja.
- Edukacija i prevencija o faktorima rizika, simptomima srčanih bolesti i načinima održavanja zdravog srca.
Specifični fizikalni pregled kardiologa je detaljan pregled srca, krvnih sudova i pripadajućih sistema i uključuje:
Inspekcija
Kardiolog pažljivo posmatra pacijenta kako bi primetio bilo kakve vidljive znakove srčanih problema. To može uključivati promene u boji kože, oticanje ekstremiteta, vidljive pulsacije ili znakove disanja koji ukazuju na srčane probleme. Boja kože može biti plava ili sivkasta (cijanoza) koja može biti znak srčanih problema kao što su srčana insuficijencija, srčane mane, bleda koža može biti posledica suženja koronarnih arterija ili drugih vaskularnih problema, crvena koža može biti znak srčanih aritmija, tahikardije ili hipertenzije
Palpacija
Kardiolog koristi prste kako bi pažljivo pregledao i pipao različite delove tela kako bi procenio puls, utvrdio bilo kakve pulsacije ili edeme, kao i moguće promene u teksturi ili osetljivosti kože. Traže se znaci otoka na ekstremitetima, posebno na nogama i gležnjevima, što može ukazivati na zastoj srca ili druge vaskularne probleme. Vidljive pulsacije u predelu vrata, kao što su pulsacija jugularnih vena ili pulsacija u epigastričnoj regijikoje mogu pružiti informacije o stanju srca i krvnih sudova
Palpacija pulsa
Kardiolog pipa i procenjuje pulsatne arterije (npr. karotidnu arteriju na vratu, radijalnu arteriju na zglobu) kako bi ocenio frekvenciju, ritam i kvalitet pulsa. Puls može biti povećan (tahikardija) snižen (bradikardija) nepravilan (aritmije) Slab (srčana insuficijencija ili srčani udar), Promenljiv puls (ozbiljna srčana slabost ili zatajenja srca)
Auskultacija
Kardiolog sluša srce i krvne sudove koristeći stetoskop. Ovaj deo pregleda omogućava kardiologu da proceni srčane tonove, identifikuje srčane šumove ili nepravilnosti ritma, kao i da oslušne eventualne zvučne znakove zastoja u protoku krvi kroz arterije.
Merenje krvnog pritiska
Kardiolog koristi merač krvnog pritiska, obično sa manžetnom koja se stavlja oko nadlaktice, kako bi dobio merenja sistolnog (gornjeg) i dijastolnog (donjeg) krvnog pritiska. Ovo pruža informacije o snazi i elastičnosti arterija, kao i o opštem krvnom pritisku.
Procena respiratornog sistema
Kardiolog može pažljivo posmatrati disanje pacijenta, osluškivati pluća i procenjivati prisustvo dispneje (otežano disanje) ili poremećene brzine disanja, korišćenje pomoćne respiratorne muskulature što može biti znak srčanih bolesti
Ovi koraci fizikalnog pregleda omogućavaju kardiologu da stekne uvid u stanje srca, krvnih sudova i pripadajućih sistema, identifikuje potencijalne abnormalnosti ili nepravilnosti, te postavi osnovu za dalju dijagnostiku i planiranje tretmana.
Pregledi drugih delova tela, pored specifičnih pregleda srca, mogu ukazati na prisustvo srčane bolesti. Evo koji su to pregledi:
- Pluća: Kardiolog može osluškivati pluća i tražiti prisustvo crepitantnih (sitnih mehurića) ili suvih šumova koji mogu ukazivati na zastoj srca ili plućnu bolest koja je povezana sa srčanim problemima.
- Perifernih krvnih sudova: Kardiolog može procenjivati periferne krvne sudove, uključujući arterije i vene na rukama i nogama. Tražiće znakove suženja, proširenja ili oštećenja krvnih sudova koji mogu biti povezani sa koronarnom bolešću srca ili drugim vaskularnim bolestima.
- Abdomena: Kardiolog može pažljivo palpirati abdomen kako bi otkrio eventualno povećanje jetre, što može biti znak zastoja u cirkulaciji krvi u jetri, što je često povezano sa srčanom insuficijencijom.
- Perifernog edema: Edem ili oticanje nogu, gležnjeva ili drugih delova tela mogu biti indikacija srčane insuficijencije ili drugih srčanih problema koji dovode do zadržavanja tečnosti u organizmu.
Koje kardiovaskularne bolesti mogu biti otkrivene pregledom kardiologa?
Neke od najčešćih bolesti koje se otkrivaju pregledom kardiologa su:
Koronarna bolest srca (KBS)
KBS je medicinski termin koji se koristi za opisivanje suženja ili blokade koronarnih arterija, krvnih sudova koji snabdevaju srce kiseonikom i hranjivim materijama. Glavni simptom koronarne bolesti srca je angina pektoris, koja se obično manifestuje kao bol ili nelagodnost u grudima. Bol može biti pritisak, stezanje, gušenje ili pečenje u grudima i često se javlja tokom fizičke aktivnosti ili emocionalnog stresa. Angina pektoris može se pojaviti i u mirovanju u slučaju ozbiljnijeg suženja arterija ili srčanog napada. Dijagnoza koronarne bolesti srca obično uključuje različite testove, uključujući elektrokardiogram (EKG), stres testove, koronarnu angiografiju i ehokardiografiju.
Lečenje koronarne bolesti srca može uključivati:
- promene u načinu života (kao što su zdrava ishrana, redovna fizička aktivnost, prestanak pušenja),
- lekove za kontrolu simptoma, sprečavanje komplikacija i poboljšanje protoka krvi,
- kao i interventne procedure kao što su angioplastika i stentiranje ili koronarna bajpas operacija u ozbiljnijim slučajevima.
Važno je da osobe sa sumnjom na koronarnu bolest srca potraže stručni medicinski savet i dijagnostiku od strane kardiologa kako bi se postavila tačna dijagnoza i pravovremeno započelo odgovarajuće lečenje.
U nekim slučajevima, koronarna bolest srca može dovesti do srčanog udara (infarkt) koji se javlja kada je dotok krvi u određeni deo srčanog mišića potpuno prekinut, obično zbog potpunog začepljenja koronarne arterije. Infarkt miokarda je ozbiljno medicinsko stanje koje zahteva hitnu medicinsku intervenciju. Simptomi infarkta miokarda mogu varirati, ali najčešći simptomi uključuju jaku bol ili pritisak u grudima, koji može širiti prema ruci, vratu, vilici ili leđima. Takođe se mogu javiti osećaj gušenja, kratkoća daha, mučnina, povraćanje, znojenje i osećaj anksioznosti.
Brza intervencija može smanjiti štetu na srcu i poboljšati ishod. Uobičajeni postupci uključuju hitni transport u bolnicu, gde se može potvrditi dijagnoza, primeniti adekvatni lekovi i terapije, kao što su aspirin, trombolitički lekovi ili perkutana koronarna intervencija (PCI) radi otvaranja začepljene arterije.Ako sumnjate na infarkt miokarda ili ukoliko neko u vašem okruženju ispolji simptome, hitno potražite medicinsku pomoć.
Bolest aorte
Ona obuhvata različite stanja kao što su:
- Aneurizma aorte što predstavlja proširenje dela aortnog zida. Najčešće se javlja u trbušnom ili grudnom delu aorte. Aneurizma može biti asimptomatska, ali ukoliko se proširenje poveća ili dođe do pucanja aneurizme, može biti ozbiljno i životno ugrožavajuće stanje.
- Disekcija aorte je hitno stanje koje nastaje kada se unutrašnji slojevi aorte odvoje jedan od drugog, stvarajući lažni kanal unutar zida aorte. Ovo može ometati normalan protok krvi i dovesti do ozbiljnih komplikacija, uključujući rupturu aorte.
- Bolest aortnih zalistaka kao što su aortna stenoza ili insuficijencija koji mogu dovesti do srčane insuficijencije i drugih komplikacija
Dijagnoza bolesti aorte obično uključuje različite dijagnostičke testove kao što su ehokardiografija, pregled CT skenerom, MRI ili angiografija aorte.
Lečenje zavisi od vrste i težine bolesti, ali može uključivati upravljanje simptomima, lekove, praćenje ili hirurške intervencije kao što su popravka aneurizme, zamena zaliska ili rekonstrukcija aorte. Važno je da osobe koje imaju simptome ili faktore rizika za bolesti aorte redovno posećuju kardiologa ili vaskularnog hirurga radi praćenja i ranog otkrivanja potencijalnih problema sa aortom.
Bolesti perifernih arterija
Poznate i kao periferna vaskularna bolest, obuhvataju različite poremećaje i stanja koja utiču na arterije koje snabdevaju krv mišićima i tkivima van srca i mozga, a najznačajne su:
- Periferna arterijska bolest (PAB) se javlja kada se arterije koje snabdevaju krv mišićima i tkivima ekstremiteta suze ili blokiraju, najčešće zbog ateroskleroze što može uzrokovati simptome poput boli u nogama prilikom hodanja (intermitentna klaudikacija), sporog zarastanja rana, hladnoće u nogama i promena boje kože.
- Tromboza i embolija perifernih arterija: Tromboza se odnosi na stvaranje krvnog ugruška unutar arterije, dok embolija nastaje kada se ugrušak ili drugi materijal odlomi i putuje do manjih arterija, blokirajući protok krvi. Oba stanja mogu uzrokovati ozbiljne probleme u snabdevanju krvi perifernim tkivima.
Dijagnoza bolesti perifernih arterija obično uključuje anamnezu, fizički pregled, merenje pulsa, ultrazvuk (Doppler), angiografiju, CT skeniranje ili MRI. Lečenje može uključivati promene u načinu života (zdrava ishrana, prestanak pušenja, fizička aktivnost), lekove za smanjenje simptoma i sprečavanje komplikacija, intervencione procedure kao što su angioplastika i stentiranje.
Tokom kardiološkog pregleda, kardiolog će uzeti anamnezu odnosno obaviti razgovor sa pacijentom. Nakon toga, vrši se fizički pregled koji uključuje slušanje srca, merenje krvnog pritiska, pregled pulsa i proveru prisustva eventualnih znakova srčanih oboljenja. Dalje dijagnostičke procedure mogu obuhvatati elektrokardiogram (EKG) koji registruje električne aktivnosti srca, test opterećenja (npr. trka na traci ili vožnja bicikla pod nadzorom lekara) radi procene performansi srca tokom fizičkog napora, koronarnu angiografiju radi vizualizacije krvnih sudova srca ili ehokardiografiju za procenu strukture i funkcije srca.
Zašto su važni redovni kardiološki pregledi?
Redovni kardiološki pregledi su ključni za održavanje zdravlja srca. Oni omogućavaju rano otkrivanje srčanih bolesti, procenu faktora rizika, praćenje postojećih stanja i pružanje saveta i edukacije. Redovni pregledi omogućavaju da se srčani problemi spreče, identifikuju, tretiraju na vreme, kao i da se spreče komplikacije, čime se poboljšava ukupno zdravlje pacijenata.
Kako da zakažem pregled kod kardiologa?
U Puls Dedinje omogućava kardiološki pregled koji obuhvata dijagnostiku, praćenje i prevenciju bolesti srca namenjeni svim kategorijama pacijenata. Možete nas pozvati ili kontaktirati putem forme.
